donderdag 10 januari 2019

Introductie

If It Be Your Will (Leonard Cohen)

  
Terwijl de kerken leeglopen is er ook een beweging waar te nemen naar meer geloven, ook naar meer christelijk geloven. En we kennen waarschijnlijk allemaal wel iemand die de waarheid gevonden lijkt te hebben in Jezus Christus. Dat klinkt zo aanmatigend, te denken dat je de waarheid gevonden hebt. Toch zijn het niet allemaal eigenwijze en eigenzinnige mensen die dit denken, er zitten juist veel zachtaardige, onzekere en kwetsbare personen tussen. En als je ze vraagt waarom ze dat denken, dan zullen ze zeggen dat zij die waarheid niet zelf bedacht hebben maar dat dit staat in de Bijbel. Ze gaan er daarbij vanuit dat die Bijbel een betrouwbare en objectieve bron is voor “de waarheid”. Wat daarbij erg helpt is dat ze zich meestal omringd weten door “broeders en zusters” die hier ook niet aan twijfelen. Het wordt wel steeds lastiger voor hen nu de wereld om hen heen deze bron van waarheid steeds minder ziet zitten. Terwijl in moslimlanden bijna niemand er aan twijfelt dat de Koran de waarheid bevat, kun je dat in de Westerse, “christelijke” wereld al lang niet meer zeggen over de Bijbel. Aan de andere kant, kan het behoren tot een minderheid ook heel snel tot warme banden en meer overtuiging leiden.
Wie zijn dat deze mensen? Hoe denken ze en handelen ze? Je zou ze kunnen definiëren als de mensen die lid zijn van de EO, naar EO-jeugddagen gaan en/of graag de Opwekking conferenties  in Vierhouten of nu Biddinghuizen bijwonen. Ze gaan zondags naar Evangeliegemeenten, naar grote megakerken die overal zijn opgesprongen of naar een kleinere huisgemeente. Je vindt ze bij de Pinkstergemeenten en Volle Evangelie gemeenten, de Vrije Baptisten en nog veel meer. Ze gaan door de week naar Bijbelstudies of gebedssamenkomsten, leiden alfatrainingen, zingen mee in gospelkoren, spelen mee in gospelbands. Ze kijken wellicht naar de TV uitzendingen van Hour of Power en de afleveringen van het TV-kanaal Family 7.  Ze beschouwen zich “kinderen van God”, niet om zich op de borst te slaan maar omdat ze dat door de goedheid van God (door zijn genade) mogen zijn. En alleen maar omdat Jezus Christus, de Zoon van God, zichzelf gegeven heeft om te sterven voor hun zonden en zo de relatie met God weer te herstellen.

In deze blogs wil ik graag ingaan op wat dit betekent, de mooie kanten van dit geloof, maar ook de gevaren en het uiteindelijke dilemma van wat te doen als het ten slotte toch maar op hersenspinsels lijkt te berusten. Kun je de warmte en veiligheid van dit geloof behouden zonder het inhoudelijk te onderschrijven?

Voor iemand die deze manier van geloven niet heeft doorgemaakt is het lastig om er iets zinvols over te zeggen. In het EO-programma “Adieu God” wordt er ook nooit van deze God afscheid genomen. Het gaat dan om een God van de kinderjaren, de God van een religie, niet om het afscheid nemen van de relatie met  een liefdevolle Hemelse Vader, van Jezus, die je accepteert en liefheeft zoals je bent..  Daar neem je niet zo gemakkelijk afscheid van. Ik heb dat wel moeten doen en daarom wil ik er ook over schrijven, met sterke gevoelens van nostalgie, maar ook met een groeiend besef dat deze waarheid z’n langste tijd gehad heeft, dat er over een paar honderd jaar weinig nog van over zal zijn. En dat we toch op zoek moeten naar iets anders om  te kunnen  omgaan met de onzekerheid over waar we vandaan komen en naar toe gaan en wat er nog is buiten het waarneembare heelal, en met de onzekerheid over onszelf en onze plek in dit universum.



I've been touched. Written by James Easter


De kinderen van God komen niet alleen in de genoemde kerken en gemeenten voor, ze zijn ook wel blijven hangen in  traditionele kerken en in bijvoorbeeld de katholieke kerk. Er zijn ook “kinderen van God” die dit alleen nominaal en uit traditie zijn. Dit kan voorkomen bij tweede generatie gelovigen en ik heb het vermoeden dat  de grote “Evangelical” kerken in Amerika daar ook last van hebben.  Het woordgebruik  is dan wel “Evangelisch”  maar de evangelische kern is dan  (voor mij in ieder geval) onvindbaar. Die kern was voor mij wat de apostel Paulus (de belangrijkste eerste verspreider van het Christendom) schrijft in zijn brief aan de Filippenzen:
 
Filippenzen 3: 8b  (BGT)
Want het gaat om Christus, mijn Heer. Het enige wat ik wil, is bij Christus horen. Het gaat om Christus. Daarom heb ik al het andere opgegeven. Alles wat ik vroeger zo belangrijk vond, vind ik nu totaal waardeloos.
 
Tijdens mijn studie aan het Bible Training Institute in Glasgow (1969-70) kwamen we op zaterdagavond samen in het huis van een externe student. Het was op die avonden of de liefde van Jezus door ons stroomde als we baden en zongen en luisterden naar woorden uit de Bijbel en naar wat anderen daaruit hadden begrepen of naar wat ze met God hadden meegemaakt. Onder ons waren katholieke meisjes en twee jongens uit de anti-roomse kerk van Ian Paisley in Belfast. Maar wat een eenheid, wat een verbondenheid in het kennen van Hem die alles te boven gaat. We hadden iedere keer weer moeite om op te breken en op tijd  terug te zijn in het instituut.
 
Ik herinner me nog levendig hoe ik op een zaterdagochtend op weg was naar ons Bijbel-en-boeken kraampje op een markt elders in Glasgow. Het was enorm druk in de brede Argyle street en de mensen krioelden door elkaar heen.  Toen kwamen de woorden uit de bijbel tot me waar over Jezus staat:
 
 Mattheus 9:36 (NBG)
Toen Hij de scharen zag, werd Hij met ontferming over hen bewogen, daar zij voortgejaagd en afgemat waren, als schapen die geen herder hebben.
 
En een gevoel van geweldige dankbaarheid overspoelde me dat ik Hem had leren kennen, dat Hij mijn herder was geworden en ik wist het toen zeker, als je Jezus zo hebt leren kennen raak je dat nooit meer kwijt.
 
18 jaar later was ik het kwijt.
 
Wat is ons brein toch in staat om ons te geven waar we naar verlangen, die liefde, die warmte, die zekerheid die we te vaak missen. Evangelisch geloven lijkt daar (tot op zekere hoogte) in te voorzien, vooral als je het samen kunt beleven met broeders en zusters om je heen.
 
We hadden van 1976 tot 1988 met de Wycliffe Bijbelvertalers als bijbelvertalers en taalkundigen in Papoea Nieuw Guinea gewerkt. 23 jaar later, in 2011 ben ik nog eens 7 weken terug geweest en heb een vijftal weken in Kilifas waar we al die jaren gewoond en gewerkt hadden doorgebracht. Vroeger moest je vanuit het havenstadje Vanimo 2 – 3 dagen door de jungle lopen om in Kilifas te komen. Nu een Chinees-Maleis bedrijf bezig is het hardhout uit de jungle te slopen en daarvoor modderwegen heeft moeten aanleggen, kon ik nu per 4-wheel-drive in 5 uur de reis volbrengen.


Snelweg naar Kilifas (Papoea Nieuw Guinea)

De brief waarin ik m’n bezoek had aangekondigd was nooit aangekomen. Midden in de nacht en volledig onverwacht arriveerde ik in het dorpje. Zaklantaarntjes flitsten aan in de hutjes en de mensen kwam naar buiten en konden hun ogen niet geloven. Tranen van blijdschap en ontroering en een ontvangst als de teruggekeerde apostel Paulus.
 
Maar wat nu? Er werd van me verwacht dat ik zou gaan (s)preken.... Ik kon hen de teleurstelling niet aandoen om te zeggen dat ik  niet langer geloofde en nam een beslissing waarvan ik daarna heel veel spijt heb gekregen omdat ik hen daarmee niet als gelijkwaardig behandeld heb. Ik besloot om de rol maar te gaan spelen.... Dat is een aantal keren gebeurd en het opmerkelijke was dat als ik daar stond zomaar een knop om kon draaien en diezelfde passie weer voelde die ik van zo lang geleden nog kende, het besef van een God door wie we geliefd zijn. Terug op m’n slaapplek kwam dan de werkelijkheid weer terug en heb ik gehuild, gehuild en nog eens gehuild.
 
Het overtuigde me wel opnieuw dat ons brein in deze geloofsemoties kan voorzien en dat de bijbehorende software nog steeds ergens in mijn bewustzijn aanwezig is.  In een interview van Jacobina Geel met  Koert van der Velde in Schepper & Co (20-10-2014) vertelde hij dat hij als oplossing voor het post-christelijke tijdperk zag een opstelling waarbij de geloofsemoties konden blijven zonder te hoeven geloven. Bij zijn voorbeelden, gaat het allemaal om emoties die gekoppeld zijn aan bestaande religieuze verhalen en rituelen, zoals een Latijnse mis in een oude Katholieke Kathedraal, het luisteren naar de Matthäus Passion of je bevinden in een historische religieuze context. Ik kan me dat niet goed voorstellen. Het zou me  een verontschuldigen geven voor mijn gedrag in Kilifas, wel de religieuze emotie zonder het religieuze geloof. Maar als die emoties diep gaan dan worden ze onvermijdelijk afgestraft met diepe teleurstellingen. Het zou dan alleen moeten gaan om wat meer algemene emoties, emoties die je kunt voelen bij het luisteren naar mooie muziek en inderdaad de Matthäus of het  je bevinden in een eeuwenoude  kathedraal of het zien van een prachtig landschap. Maar die emoties zijn er altijd al geweest en vervangen de diepe religieuze emoties, die een betrouwbare en permanente basis nodig hebben, nog niet.
 
Bijna overal elders  in de wereld kunnen mensen wegvluchten en kracht ontvangen in hun duidelijk afgetekende religies, bij ons in het Westen is dat verleden tijd. Onze toewijding aan de ratio, de rede, heeft ons dat praktisch onmogelijk gemaakt. We hebben geen andere keuze, zo lijkt het wel, of is er toch een weg?
 
In deze blogs zal ik gaan vertellen hoe bij mij die weg van diep geloof naar ongeloof is verlopen, maar meer nog wil ik een inzicht geven in wat de kern is van dit evangelische geloof en hoe dit op de Bijbel gebaseerd is. Dat worden dus veel Bijbelgedeelten, in de nieuwe vertaling die Bijbel in Gewone Taal (BGT) heet. Dit is geen “Bijbel voor Dummies”, maar een serieuze poging om die bijbel in gewone taal door te geven en dat spreekt mij als ex-bijbelvertaler wel aan. Ook voor de lezers van deze blogs een gelegenheid om daar eens kennis mee te maken.
 
Het is niet de vertaling die veel kinderen van God het meest aanspreekt. Die zijn meestal “opgegroeid” met de vertaling van het Nederlands Bijbelgenootschap uit 1951 (NBG). Soms zullen we die er ook even bij moeten halen om de juiste sfeer te creëren.
 
Waar mogelijk hoop ik te laten zien hoe bepaalde Bijbelgedeelten de bron vormen voor teksten in  bekende spirituals, gospel liederen en bij zanger/dichters zoals Leonard Cohen of  terug te vinden zijn in ouden schilderijen. Verder gaan we kijken naar hoe het ontstaan ven de Bijbel verlopen is, hoe het Christendom is ontstaan en zich heeft ontwikkeld. Welke personen belangrijk zijn en zijn geweest voor gelovigen, denk maar aan Spurgeon, Corrie ten Boom, Brother Andrew, Nicky Cruz etc. En dan moeten we kijken naar onderwerpen die voor nadenkende kinderen van God best lastig zijn: schepping, positie van de vrouw, homoseksualiteit etc. En ten slotte waarom die “Waarheid” toch uitermate waarschijnlijk nooit DE WAARHEID kan zijn.
 
Voor meer:  Mijn Chrexit 

5 opmerkingen:

  1. Opmerkingen zijn welkom, godsdienstveldslagen niet:)

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Mooi en eerlijk opgeschreven meneer Baron. Ben benieuwd naar de volgende episodes. Overigens denk ik dat mensen niet teleur willen stellen niet hetzelfde is als ongelijkwaardig behandelen. Maar ja, wie ben ik? Groet, Paul P.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Indrukwekkende meneer Baron. Ik ben heel diep geraakt. Alleen vraag ik mij af waarom ik geen lef toon om mijn vraagtekenen over het geloof e.d. uit te spreken. Vroeger wilde ik bidden en "mountains" zien bewegen. Vroeger bad en vastte ik om de wil van God te zien gebeuren. Als ik eerlijk mag zijn zijn dat langzaam maar zeker verleden tijd geworden. Ik merk dat het proces van het uitoefenen van mijn geloof afleert. Ik bad vroeger wel veel maar op een gegeven moment merkte ik dat het niet opschiet. Ik heb toen besloten om hard te gaan werken, "after all prayer without good work is dead itself". Nu ben ik heel erg teleurgesteld want hard werken begint eindeloos te worden. Ik kan me nog goed herinneren dat we het ooit erover hebben gehad hoe het is om je geloof achter te laten. Je vertelde me toen dat een voordeel van het geloof is dat je dan een (goede) houvast hebt, als je gelooft. Dat sprake me erg aan en ik gebruik het nog steeds als een referentiekader. Maar voor de rest zie ik mijzelf steeds gedistantieerd raken van de kerk. Vroeger voelde het als een verplichting om naar de kerk te gaan maar nu heb ik andere redenen om dat juist niet te doen. Bovendien heb ik voor mijzelf een andere en heldere verklaringen over de dingen die ik eerst geloofde dat God alleen kan bepalen. Na de Tsunami in 2004 keek ik naar de televisie en ik hoorde iemand opmerken, als God dit kan laten gebeuren met mensen die in Hem geloven en tot Hem bidden, wat is het nut om in Hem te blijven geloven? Deze opmerking is bij mij blijven hangen.Nu dat ik daarover nadenk, denk ik dat alle deze beweringen van mij bevestigingen zijn van een dieper en eerdere twijfels die ik heb over het kind van God zijn. Ik vond het grappig maar tegelijkertijd waarachtig om iemand in een film te horen zegen, als christenen alleen maar een God hebben dan zijn ze arm in God (goden). Wietze, ik weet het niet maar als ik naar mijn leeftijd en de tijd dat ik denk nog te leven kijk dan word ik bang dat het alleen maar erger zou gaan worden. Ik wil wel positief en/of optimistisch blijven maar wil ook realistisch zijn. Positief en/of optimistisch blijven lijkt heel abstract en onhaalbaar. Ik durf overigens niet over deze onderwerp te praten omdat ik bang ben om anderen van het geloof af te jagen.
    Ik kan mij verder goed voorstellen hoe het voor jou is om terug te keren naar Papoa N.G., de verwachtingen van de dorpelingen, de rol die je hebt gespeeld en de verdriet achteraf. Dat zeggen heel veel over jou. Ik beweer vaak dat mensen niet veranderen maar situaties wel. Wat bedoel ik hiermee? Mijn opvatting is dat situaties mensen (bewust of onbewust) dwingen om bepaalde beslissing te nemen en zich anders te gedragen. Tijdens je studie in Glasgow en je werk in Papoa N.G. waren de situatie bevorderlijk om je geloof en missie te beleven. Ik kan mij voorstel dat je toestanden meemaakte bij de terugkeer naar Nederland. Aan de hand van de situatie heb je je aangepast. In 2011 (wauw! wat gaat tijd snel. Het lijkt me alsof je vorige jaar naar Papoa N. G. bent geweest) was je weer in Papoa N.G. en je kwam weer een situatie tegen en je werd gedwongen (ik neem aan dat het onbewust was) om je rol te gaan spelen. Wietze, complimenten dat je erover goed kon reflecteren en de goede mens in jou kon laten zien. 'Maar ja, wie ben ik?' (Passchier, 2014).
    Ik hoop dat je doel met deze blog verwezenlijken wordt.
    Tot een volgende keer. Kris

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Mooie post zeg. Leuk dit gevonden te hebben. Ik ga met interesse wat meer lezen!

    BeantwoordenVerwijderen
  5. De God die zich graag barmhartigheid, almacht en liefde laat aanleunen doodde meer mensen dan Hitler en PolPot samen. De zondvloed, de opdrachten aan Jozua (bv hfdt10), Sodom, Jericho en de doos van Pandorra (=het boek met 7 zegels, openb) zijn enkele voorbeelden. NB. in strijd met "gij zult niet doden"
    Waar komen die "sterke gevoelens van nostalgie" vandaan. Ik voel alleen walging
    Richard H van Rheden

    BeantwoordenVerwijderen

Geef je eigen mening hier: