zaterdag 10 december 2016

De Joodse Mashiach


Mashiach of Messias


De Hebreeuwse term Mashiach betekent “gezalfde”, maar wordt ook vaak als “redder” of “verlosser” gelezen en door christenen "Messias" genoemd. Wanneer het maar niet wil lukken en wanneer de situatie in een land maar miserabel blijft, is het logisch dat het verlangen ontstaat naar een sterke man, naar iemand die verlossing kan brengen uit een benarde situatie. In het oude Israël deed die situatie zich ook regelmatig voor en zo ontstond ook de roep om zo’n redder.
Taken from the album " Mashiach  - Best Chassidic Songs Performed by Eitan Masuri

We vinden dat verlangen terug in bijvoorbeeld:

Jeremia 23:5 (NBG):

5 De dag zal komen – spreekt de HEER – dat ik aan Davids stam een rechtmatige telg laat ontspruiten, die als koning een wijs beleid zal voeren en die in het land recht en gerechtigheid zal handhaven. 6 Dan wordt Juda verlost en zal Israël in vrede leven. Zijn naam zal zijn “De HEER is onze gerechtigheid”.

7 Daarom, de dag zal komen – spreekt de HEER – dat er niet meer wordt gezegd: “Zo waar de HEER leeft, die het volk van Israël uit Egypte heeft bevrijd,” 8 maar: “Zo waar de HEER leeft, die de nakomelingen van Israël uit het land van het Noorden heeft bevrijd en uit de andere landen waarheen hij hen verbannen had.” Dan zullen ze weer in hun eigen land wonen.’

of:

Jesaja 11:

Vrede en gerechtigheid door de telg van Isaï

111 Maar uit de stronk van Isaï (de vader van David, wb) schiet een telg op,
een scheut van zijn wortels komt tot bloei.
2 De geest van de HEER zal op hem rusten:
een geest van wijsheid en inzicht,
een geest van kracht en verstandig beleid,
een geest van kennis en ontzag voor de HEER.
3 Hij ademt ontzag voor de HEER;
zijn oordeel stoelt niet op uiterlijke schijn,
noch grondt hij zijn vonnis op geruchten.
4 Over de zwakken velt hij een rechtvaardig oordeel,
de armen in het land geeft hij een eerlijk vonnis.
Hij tuchtigt de aarde met de gesel van zijn mond,
met de adem van zijn lippen doodt hij de schuldigen.
5 Hij draagt gerechtigheid als een gordel om zijn lendenenen trouw als een gordel om zijn heupen.
6 Dan zal een wolf zich neerleggen naast een lam,
een panter vlijt zich bij een bokje neer;
kalf en leeuw zullen samen weiden 
en een kleine jongen zal ze hoeden.
7 Een koe en een beer grazen samen,
hun jongen liggen bijeen;
een leeuw en een rund eten beide stro.
8 Bij het hol van een adder speelt een zuigeling,
een kind graait met zijn hand naar het nest van een slang.
9 Niemand doet kwaad, niemand sticht onheil
op heel mijn heilige berg.
Want kennis van de HEER vervult de aarde,
zoals het water de bodem van de zee bedekt.
10 Op die dag zal de telg van Isaï
als een vaandel voor alle volken staan.
Dan zullen de volken hem zoeken
en zijn woonplaats zal schitterend zijn.

Terugkeer van de overlevenden van Israël

11 Op die dag heft de Heer opnieuw zijn hand op
om de overlevenden van zijn volk vrij te kopen
uit Assyrië en Egypte,
uit Patros, Nubië en Elam,
uit Sinear en Hamat, en van de eilanden in zee.
12 Dan steekt hij een vaandel op voor de volken.
Hij brengt bijeen wie uit Israël verdreven waren,
de vluchtelingen uit Juda brengt hij samen,
van de vier uiteinden van de aarde.

Jeremia 33:15

15 Op die dag, in die tijd, zal ik aan Davids stam een rechtmatige telg laten ontspruiten, die recht en gerechtigheid in het land zal handhaven. 16 Dan wordt Juda verlost en de inwoners van Jeruzalem zullen in vrede leven. En de naam van de stad zal zijn “De HEER is onze gerechtigheid”. 17 Want dit zegt de HEER: Er zal altijd een nakomeling van David op de troon van Israël zitten 18 en er zullen altijd Levitische priesters zijn die mij dienen, die brandoffers zullen brengen, graanoffers zullen opdragen en vredeoffers zullen bereiden.’

Het is overduidelijk in de Joodse Tenach (het christelijke Oude Testament) dat het bij de komende, verlossing brengende, koning om een heel aardse verlossing gaat. Ballingen zullen terugkeren uit verre landen, met name “het Noorden”, graan gaat geofferd worden, er zal vrede zijn zelfs tussen de dieren, en een lijfelijke nazaat van de legendarische koning David zal gaan regeren.

Christenen hebben zich die mashiach toegeëigend en hem half vergeestelijkt.  Hij werd als kind geboren in het jaar 0, stierf 33 jaar later, stond op uit de dood en steeg op naar de hemel waar hij nu als geestelijke koning regeert. Zijn aardse koningschap werd vooruit geschoven naar de laatste dagen wanneer hij weer terugkomt en alle macht op aarde overneemt. Het levert de kerk heel wat problemen op bij het toepassen van de genoemde profetieën. Hoe zit het dan met dat terugkomen uit landen zoals Assyrië en Egypte, Patros, Nubië, Elam, Sinear , Hamat, en van de eilanden in zee? Heeft Israel dan ook nog een rol te spelen? Wie zijn “de overlevenden van zijn volk” ? Wat is “zijn volk”?  Een deel van de christenen gelooft dat de kerk nu het volk van God is. Maar dan hebben de verwijzing naar die landen weinig zin. Een ander deel gelooft dat Joden samen met de christenen het volk van God zijn. Hoe dat precies uit moet werken is hun ook niet echt duidelijk. Wel hebben Joden en Christenen ook een gezamenlijk probleem, namelijk om aan te tonen dat de messias een afstammeling is/gaat worden van David.

De Joodse Mashiach

Geloof in de komst van de mashiach is een fundamenteel deel van traditioneel Judaïsme. Het wordt uitgedrukt in de 13 Geloofsprincipes en houdt in: terugkomst van de verstrooiden, herstel van de godsdienstige rechtsorde, einde aan slechtheid, zonde en ketterij. Genoegdoening voor de rechtvaardigen, wederopbouw van Jeruzalem, herstel van de opvolging van koning David. Herstel van de tempeldienst.
Er wordt veel gedacht dat er in iedere generatie wel iemand geboren wordt die de mashiach zou kunnen zijn, maar als de tijd niet rijp is voor de mashiach dan zal hij het ook niet worden.
Er zijn verschillende momenten in  de geschiedenis is geweest wanneer er sterk op de komst van de mashiach werd gerekend.

Bar Kokhba

Een bekend voorbeeld is het optreden van Bar Kokhba in 132 AD. Hij leidde een opstand tegen de Romeinen en slaagde erin om twee jaar lang een onafhankelijke staat te creëren in delen van Judea. Kennelijk beschouwden velen hem als de mashiach. Zelf noemde hij zich Nasi (“prins”). Toen de Romeinen uiteindelijk de opstand neersloegen, brak er een vreselijk tijd aan voor de joden. Velen werden gedood of als slaaf  verkocht. Geen Jood mocht Jeruzalem nog binnen komen.

Islamitische Mashiach

De opkomst van de Islam bracht een volgend eindtijd scenario met zich mee.
Keizer Heraklios van het Byzantijnse (ooit Romeinse) rijk was uitgeput geraakt in zijn strijd met de Perzen, en de Arabieren (de Saracenen) werden  steeds driester in hun aanvallen op gebieden nog onder formeel Byzantijns beheer, zoals Jeruzalem.
In het najaar van 634 klaagde bisschop Sophronios van Jeruzalem in een brief over de voortdurende aanwezigheid van ‘beestachtige Saracenen’ op het platteland, waardoor het voor pelgrims onmogelijk was om de stad te bezoeken. Ook de Joden voelden zich enorm bedreigd door deze barbaren en er ontstond een sterk geloof dat de dag van verlossing nabij was, voorafgegaan door een aantal voortekenen. Ergens in die tijd werd het volgende gedicht geschreven (Marcel Hulspas, Mohammed en het ontstaan van de Islam,  2015):

Op die dag, wanneer de Messias, de zoon van David, zal komen
tot een vertrapt volk
Zullen deze tekenen in de wereld worden gezien, en worden voortgebracht:
de aarde en de hemel zullen verschrompelen
En de zon en de maan zullen bezoedeld zijn
En de bewoners van het land zullen met stomheid geslagen zijn.
De koning van het Westen (Byzantijn, wb) en de koning van het Oosten (Pers, wb) zullen tegenover elkaar staan
En de legers van de koning van het Westen zullen standhouden in het Land
En een koning zal komen vanuit het land van Joktan
En zijn legers zullen het Land innemen
De bewoners van de aarde zullen geoordeeld worden
en vanuit de hemel zal het stof regenen op de aarde
en winden zullen over het Land waaien.
Gog en Magog zullen elkaar ophitsen
En angst jagen in de harten van de heidenen.
En Israël zal van al haar zonden worden bevrijd
en niet langer weggehouden worden van het huis van gebed.
Zegeningen en troost zullen over haar worden uitgestrooid
En ze zullen worden opgeschreven in het Boek des Levens.

Sjabtai Tsvi

Een andere moment waarop de komst van de mashiach nabij leek was tijdens het optreden  van ene Sjabtai Tsvi. Zoon van een arme polier, maar bekwaam in de Talmoed. Hij werd geplaagd door een afwisselend gevoel van somberheid en euforie. Zijn gedrag moet zo uitzonderlijk zijn geweest dat hij in 1654 uit Smyrna werd verbannen. Hij kwam daarna in Griekenland terecht, maar nadat hij een “thora-rol” tot bruid had genomen werd hij ook Saloniki uitgezet. In een waardiger periode bezocht hij Jeruzalem en de heilige plaatsen. Daarna ging hij in Cairo wonen en keerde de somberheid weer terug. Hij trouwde, net als de Bijbelse profeet Hosea, met een prostituee, maar bleef somber en kreeg het gevoel dat hij bezeten was door demonen. In 1665 zocht hij om die reden de rabbijn Natan van Gaza op, die demonen kon uitdrijven. Natan vertelde hem dat hij geen demonen in zich had, maar dat hij de mashiach was en later dat jaar werd dit publiekelijk bekendgemaakt. In december van datzelfde jaar werd hij door grote mensenmassa's als zodanig erkend.
Het liep echter niet goed af en in 1666 leidde zij gedrag ertoe dat hij in aanwezigheid van sultan Mehmet IV berecht werd. Hij kon kiezen tussen de dood of bekering tot de Islam. Hij koos voor het laatste waarmee hij als valse mashiach te boek kwam te staan. Slechts een klein groepje is hem tot z’n dood in 1676 blijven volgen.

Veel  moderne joden wagen zich niet meer aan messiaanse toekomstverwachtingen. Alles zal duidelijk worden zodra het gebeurt, is een algemeen gevoel. Iedereen zal de waarheid herkennen, net zoals we allemaal weten dat 2+2 vier is.
Kinderen van God houden zich nog wel vaak bezig met toekomstverwachtingen. Dat hun mashiach Jezus heet is in ieder geval wel duidelijk. Daarover een volgende keer.