zaterdag 14 maart 2015

Wetenschap en geloof door de eeuwen heen (1)

De mythe: Wetenschap en Geloof zijn onverenigbaar.


Het is moeilijk te geloven dat er mensen (en zelfs een aantal wetenschappers zijn) die geloven dat de aarde nog maar 6000 jaar oud is en dat zo'n dikke 4000 jaar geleden de aarde tot de hoogste berg aan toe volledig onder water heeft gestaan en tot de verdrinkingsdood van alle levende wezens heeft geleid op het gezin van Noach en een paar exemplaren van alle diersoorten na!
Wetenschappers gaan er over het algemeen van uit dat de aarde al miljarden jaren heeft bestaan en er zijn geen aanwijzingen voor een globale alles vernietigende overstroming. Toch zijn er ook in onze gerationaliseerde Westerse wereld nog mensen die in een "jonge aarde" geloven. Ze worden aangeduid met de naam "creationisten".  
Hier is een voorbeeld, een irritant zelfgenoegzaam mannetje, vrees ik, die denkt dat hij alles beter weet, Kent Hovind :




Het Westers creationisme is vrijwel 100% gelijk te stellen met het geloof in de historische en feitelijke correctheid van de Bijbel. Het wordt in Europa maar door een zeer kleine minderheid (10%??) aangehangen, maar in de Verenigde staten zou het nog wel eens voor zo'n >30% van de bevolking gelden. Hier is een veel aangehaald onderzoek uit 2009:

2009 Pew Research[121]
US GroupYoung Earth CreationismBelief in evolution guided by supreme beingBelief in evolution due to natural processesNA
Bevolking31%22%32%15%
Wetenschappers2%8%87%3%


Dat er een conflict zou bestaan tussen geloof en wetenschap is niettemin een mythe, zegt Cees Dekker, befaamd moleculair biofysicus en ridder in de orde van de Nederlandse leeuw. Cees is ook een evangelisch kind van God. In de vorige aflevering over wetenschap en geloof  hebben we kunnen luisteren naar zijn argumenten, een vrij lange uiteenzetting die uiteindelijk nergens over ging. Zijn tegenpool in het debat, de atheïstische paleontoloog Römer zou later precies hetzelfde beweren. De wetenschap kan het bestaan of niet bestaan van een God niet bewijzen en als dat zo is, is er ook geen conflict, dan zitten ze in verschillende denksferen. Als Cees Dekker wil geloven dat er achter de Oerknal een "Schepper" zat die de evolutionaire processen  bedacht  en in werking gezet heeft, so what? Ook de atheïsten weten niet wat er zich achter de Oerknal bevond. beiden zijn het er over eens dat er evolutionaire processen operatief zijn en kunnen dus wetenschappelijk prima samenwerken.

Römer komt veel directer to the point. Het conflict zit hem tussen de wetenschap en de geschriften van het geloof, wat betreft het christendom dus:  de bijbel. Je kunt je wetenschappelijke kennis niet baseren op oude primitieve geschriften, ook al staat er vaak veel moois in. Wetenschap kan geen stellingen accepteren omdat ze nu eenmaal in een gerespecteerd boek staan geschreven. Wetenschap stoelt op permanente twijfel, een voortdurend zoeken naar eventuele meer overtuigende hypothesen. Dat Christus "De Waarheid"  zou zijn en de Bijbel "De Waarheid" zou bevatten, is dan ook een wetenschappelijk onacceptabel uitgangspunt.

Opvallende is dat zelfs in de Verenigde Staten slechts 2% van de wetenschappers als creationist te boek wilde staan.

Creationisten brandmerken "evolutionisten" meestal als "atheïsten", Cees Dekker doet dat ook steeds, maar dat volgt niet zonder meer. Zoals hierboven aangegeven gelooft 8% van de US wetenschappers dat er een "supreme being", een hogere macht, betrokken is bij het evolutionaire proces. En dan denk ik ook nog eens dat vele andere wetenschappers gewoon toegeven dat ze het niet (kunnen) weten of er zoiets is als een "GOD". We hebben het dan over "agnosten".

Er is dan ook nog een tussenvorm, die in het staatje niet tot uitdrukking komt, het geloof in "Intelligent Design", (intelligent ontwerp). Deze mensen claimen dat ze niet uitgaan van de bijbel, maar op wetenschappelijke gronden geloven dat de schepping heel doordacht en met een duidelijk ontwerp in gang werd gezet. Toch is dit vaak een gezochte uitweg voor orthodoxe/evangelisch gelovigen die zich onwetenschappelijk voelen bij à priori argumenten gebaseerd op de Bijbel. Cees Dekker was daar ook een voorbeeld van, tot hij ook deze interpretatie achter zich moest laten. Zijn positie nu als gelovige in zowel de evolutietheorie als de Bijbel als Gods Waarheid is dan ook zeer curieus en inconsequent. Hij heeft daarvoor een draai moeten geven aan zijn opvatting over hoe je de Bijbel moet lezen. Hij gelooft niet meer in de feitelijkheid van het Bijbelse scheppingsverhaal, maar wel in de feitelijkheid van een uit een maagd geboren, op het water wandelende, water in wijn omtoverende, gestorven en weer uit de dood opgestane Jezus, die dan ook nog eens op eigenkracht veertig dagen later opsteeg naar de wolken. Hoe wetenschappelijk klinken die "feiten"? En waar precies hou je op de bijbel feitelijk te lezen? Cees Dekker heeft het dan ook niet gemakkelijk in eigen kring, luister maar eens hoe weinig er nog overblijft van het Genesisverhaal (uit NWO Spinoza te Paard):





'Tja, zo blijft er niet veel over van dat door god ingefluisterde scheppingsverhaal en vergeten we maar even wat het zegt over een wrede massamoordende hogere macht, die het niet kan hebben dat mensen even wijs willen worden als hij en niet in staat is geweest een echt perfect product neer te zetten.

Volgende keer duiken we meer in de geschiedenis van de kerk en haar gevecht met de wetenschap.