Ik kan veranderen. Van Michelle van Dusseldorp

Ik kan veranderen.

Michelle van Dusseldorp kwam als Nieuw-Zeelandse met haar Hollandse man naar Nederland na in haar geboorteland gewerkt te hebben met Maori probleem mannen. Opnieuw te moeten beginnen in een ander land, andere cultuur en andere taal is voor niemand gemakkelijk, maar Michelle liet het er niet bij zitten en vond een uitdaging in het bieden van hulp aan de vele Hollanders die last bleken te hebben van allerlei psychische problemen veroorzaakt door “verborgen motieven, weggestopte emoties en onbewuste drijfveren” (omslag). God wil iets doen in Nederland op het gebied van de ziel, het zielsleven. En Michelle werd Zijn profetes.

Groei in Genade seizoen 2 De Genadebron 16-3-207

Dit was dus nodig omdat in Nederland, in tegenstelling tot de Angelsaksische wereld, psychotherapeutische principes niet ingezet worden vanuit een bijbels wereldbeeld. Met haar organisatie "Groundwork" wilde ze daar verandering in brengen.

Ik begon dit nog te schrijven in Nieuw-Zeeland en heb ruime ervaring in Angelsaksische landen en op wellicht Groot-Brittannië na, zie je dat er in de emigratielanden inderdaad nog een groot blok is van orthodox denkende evangelische gelovigen.  De druk vanuit de zich opdringende en alom aanwezige secularisatie heeft ertoe geleid dat er bij hen meer aandacht is voor “wetenschappelijke” rechtvaardiging van deze positie. Die omringende wereld heeft er ook in deze landen weinig oor naar en het is dan ook opmerkelijk hoe Trump (vrij goddeloos zelf) hiervan dankbaar gebruikt maakt en aanhang verwerft door aan deze groep ruimte te beloven. Je ziet de poging om wetenschappelijk relevant te zijn bijv. ook in de aandacht voor het creationisme. En wat je ook ziet is dat er allerlei principes uit de psychologie vermengd worden met Bijbelse ideeën. Mensen worden dan bijvoorbeeld uitgenodigd om stil te staan bij bepaalde problemen in hun leven en daar kan ieder zich wel iets bij voorstellen. Vanuit deze herkenbare werkelijkheid wordt je dan gewezen op de Christelijke mythe, die dan al gauw als werkelijkheid (d.w.z. waarheid) wordt ervaren. Die christelijke oplossing wordt dan ook zoveel mogelijk verwoord in psychotherapeutische termen.

Het is wel een interessante ontwikkeling, maar de mooiste christelijke oplossing loopt als volgt:

Jezus heeft door voor ons te sterven de weg tot God weer geopend. Bij wie dit aanvaardt en zijn hart openstelt voor Jezus, komt hij inwonen. Daarna groeit Hij in je en ga je steeds meer op Hem (perfect, zondeloos) lijken.

Omdat hij satan en de zonde heeft overwonnen zou dat dan ook allemaal niet zo moeilijk moeten zijn. Jezus kan dan gewoon in jou die psychische problemen overwinnen. Het was al gauw duidelijk, ook bij de bijbelschrijvers zelf, dat dit niet zo automatisch werkte. De oplossing is dan dat we wel moeten samenwerken, je moet zelf wel steeds meer van jezelf, van je geestelijke huis aan Hem onderwerpen. En dat kun je bijvoorbeeld doen door Hem te prijzen op momenten dat je het moeilijk hebt.  Luister maar eens hoe Sheri Easter dat bezingt:

Jeff and Sheri Easter: Praise His Name

When everything falls apart
When you have a broken heart...
When it seems you're all alone...
when you feel you can't go on
Raise your hands and say
Greater is He that is within me
You can praise the hurt away
If you just praise His name

Deze aanpak kan best even werken, maar heeft helaas al >2000 jaar ook niet blijvend succes gehad en er is qua emotionele problemen, geen significant verschil tussen christelijke gelovigen en andere wereldbewoners. Wat misschien wel een beetje werkt voor gelovigen en ongelovigen zijn psychotherapeutische principes en je ziet deze dan ook meer en meer, vermengd met Bijbelse ideeën, in de evangelische praktijk toegepast worden.

Michelle begint haar boek dan ook met de mededeling dat de relatie met God “het fundament is voor herstel, heling en innerlijke groei " (p. 9) en dat je dichter naar Jezus geleid moet worden omdat “Hij de waarheid is” (p.11). De verbroken relatie met God is de reden waarom we problemen hebben en is terug te voeren op de val van de mens zoals beschreven in Genesis. Er komt dan een onzinnig verhaal over waarom God Adam en Eva had verboden te eten van de boom van goed en kwaad. Kennis van goed en kwaad houdt de mogelijkheid tot oordelen in en God wilde hen daarvoor beschermen... Nou als dat de bedoeling was geweest had ik die boom maar weggelaten, ware ik God geweest. En bovendien Eva was nog niet zondig voordat ze van die vrucht at. Dat eten zelf kan dan ook niet zondig geweest zijn en ze kon ook nog niet oordelen en weten dat dat eten beter maar niet kon.... Hoe dan ook zo’n grappige mythe te gebruiken als serieus fundament voor je therapeutische aanpak, maakt het lastig de aanpak zelf serieus te nemen.

Als het genezingsproces en het bijbehorende “werk” vergeleken gaat worden met hoe de Israëlieten al moordend het beloofde land in bezit namen (p 27), is mijn lust om het boek nog verder door te lezen wel tot het nulpunt gedaald. Toch nog maar een beetje doorgelezen.

Na een christelijke basis gelegd te hebben gaat het dan ook al gauw over op het toepassen van een psychotherapeutisch model dat gebouwd wordt op het Kenschema van Jan Rademaker. Het christelijke element verdwijnt dan ook steeds meer in de loop van het boek en ik zie geen aanwijzingen dat de christelijke methode beter werkt dan de seculiere versie ervan. Het kwakzalverige fundament van die christelijke versie lijkt mij zelfs potentieel tot ernstige frustraties te kunnen leiden. Want als de in je hart wonende Jezus een fictie blijkt, wat moet er dan in je groeien...

De kerk heeft het nooit goed begrepen tot Michelle verscheen. “het aanleren van nieuw gedrag wordt dan nogal eens verward met discipelschap: door je gedrag te veranderen denk je meer op Jezus te gaan lijken”

Hoe kun je dan veranderen? Nou allereerst groeien in zelfbewustzijn en dan toch nog evengoed nieuw gedrag aanleren. De voorbeelden die Michelle aandraagt spreken voor zichzelf: Maria (p 38) krijgt de opdracht assertiever te zijn tegenover haar schoonzus. Dat past helemaal niet bij haar zachte karakter en Maria trok zich op haar onhandige en verlegen manier uit de therapie terug. Conclusie: “weer een kind van god dat niet aan de eigen groei wil WERKEN” (p 38)

Het seculiere kenschema van Rademaker waar de rest van het boek op gebaseerd is, heeft vast wel goede punten. Ik kan dat niet beoordelen. Michelle van Dusseldorp bereikt met haar christelijke kleur aan deze methode vast wel een gretige groep gelovigen. Maar wat gebeurt er met deze gelovigen als ze ontdekken dat de “Jezus in hen” een mythe is en de aanpak niet werkt? Een potentieel goede aanpak, gebaseerd op een fictief fundament kan op den duur alleen maar teleurstellingen opleveren.

Toch heb ik wel wat met Michelle. Ik luisterde naar haar toespraak op    een Opwekkings-conferentie en weet hoe ik ook dit soort thema’s uitdroeg toen ik nog “in de Heer” was.    Het is fascinerend om te zien hoe ze al die jonge mensen op de knieën krijgt om een einde te maken aan de verdeeldheid in christelijke Nederland. Hier is een stukje:

Opwekkingconferentie 9-6-2014

In een interview met Andries Knevel werd ze best een beetje voor het blok gezet met de vraag wat ze wel het vreemdst vond aan de Nederlanders toen ze hier kwam. Ze antwoordde dat ze het vreemd vond hoe Nederlanders zo vaak zeggen: "Ik ga even een frisse neus halen". Zo'n Oer-Hollandse psychotherapeutische aanpak, zou wel eens gezonder kunnen zijn dan wat "Groundwork" te bieden heeft.