Intermezzo (1): GOD en Darwin op één kussen

Darwin en God op één kussen.

In "Geloof en een Hoop Liefde" van 30 oktober 2014 konden we kijken en luisteren naar een interview met Emanuel Rutten die verbonden is aan het Abraham Kuyper Centrum voor Wetenschap en Religie. Emanuel moest al in veel evangelische mediapresentaties opdraven omdat hij bedacht heeft dat God en Darwin best op het zelfde kussen kunnen slapen.

“Ik denk eigenlijk dat de gedachte dat er een conflict zou zijn tussen wetenschap en religie eigenlijk een moderne mythe is.... Dat is niet het geval! Je hoeft niet te kiezen tussen God en Darwin. .... Je kunt op zo'n wijze geloven in god of in de schepping dat er geen enkele spanning is, geen botsing is tussen de evolutietheorie en de gedachte dat god bestaat en dat god de wereld heeft voortgebracht of veroorzaakt of geschapen. die twee denkbeelden kunnen heel goed samen gaan...... het zou zo kunnen zijn dat god de wereld geschapen heeft en daarmee het hele proces van evolutie in gang gezet heeft”

Nou zit er m.i. nog wel wat verschil tussen "voortgebracht", "veroorzaakt" en "geschapen", maar goed voor filosofen is dat kennelijk te verwaarlozen. Wat mij meer opvalt is dat de stelling betekenisloos is.

We weten allemaal dat we niet weten wie/wat de Big Bang veroorzaakt heeft (mocht die al hebben  plaats gevonden). Er is nu ook een theorie dat de Big Bang is voorafgegaan door een eerdere Big Bang. Zo kun je best een eindje door bigbangen, maar aan het eind van alle gebang weten we nog steeds niet hoe het allemaal begon. Wie of wat zat erachter?  Als iemand dat met drie letters wil benoemen: G, O en D (GOD), nou ja, prima lijkt mij, want “what is in a name?” En inderdaad, tussen deze G, O en D en Darwin is er geen conflict.

Het wordt lastiger als je deze GOD vanuit een andere hoek gaat invullen, want dan komen de conflicten wel. Noch in dit interview noch in dat van Andries Knevel (21/5/2014)met deze Emanuel wordt daarover doorgespit en zo blijven de kinderen van God wat langer gerustgesteld dat   geloof niet op veel punten met de wetenschap in strijd is. Maar wat als je denkt dat GOD meer is dan wat er aan  het aller, aller eerste begin was?

Interviewer: Even de wetenschap uit je hoofd zetten, jij bent christen geworden. Wat betekent God dan voor jou?

Emanuel: God houdt mij in Zijn hand. Op één of andere manier, hoe dan ook, houdt God mij in Zijn hand...

Als er geen zin is, geen uiteindelijke betekenis, geen doel in de wereld meer, het enige dat je dan over houdt is het gezellig en fijn en leuk hebben en als dat dan wegvalt, ja dan zit je eigenlijk gelijk onthand.

Hmm, GOD is dus een soort persoon met een Hand!

Emanuel Rutten laat zich in het gesprek met Andries Knevel kennen als een kwetsbare jongeman die vanuit een diepe leegte en verlangen naar zingeving, Jezus leerde kennen en in Hem het antwoord vond.

Dit soort geloofservaringen vinden plaats binnen het evangelische christendom met Jezus, in het rijke roomse leven met Maria,  met Mohammed in de Islam, met Hare Krishna in het Hindoeïsme en met allerlei andere  “goddelijkheden” in welke religieuze context dan ook.

Zodra zoiets heeft plaats gevonden, is het buitengewoon lastig om het verstand zuiver zijn weg te laten gaan.

Je hebt dit ook heel sterk bij bijna doodserveringen. Zo’n ervaring kan de beste wetenschappers ertoe brengen om met waarheidsclaims te komen over de werkelijkheid die hun interpretatie van die ervaringen legitimeren.  Emanuel lijkt dezelfde weg te gaan en met zevenmijlslaarzenlogica de weg te bewandelen van Intelligent Design tot Jezus als Heer en Verlosser. Dit gaat als volgt:

"Er moet een intelligente geest zijn geweest die het Universum heeft voortgebracht. We hebben de kennis van het Universum al in onze broekzak   en het kan niet zo zijn dat de kosmos toevallig is ontstaan of op de een of andere manier wel had moeten ontstaan. Het moet doordacht in gang gezet zijn."

Daar het maar de vraag is of de mens ooit de primaire bron van zijn bestaan zal kunnen ontdekken, is iedereen in principe vrij om hier een theorie over te hebben.

Maar dan beginnen de zevenmijlsstappen die zonder enige rechtvaardiging genomen worden.

Die intelligente geest is een persoon en die noemen we “GOD”.

Die GOD is de god van de christenen.

Die God wil zich aan ons bekend maken.

Hij doet dat door de Bijbel en door Jezus (die Emanuel immers ervaren heeft)

En hier is nog een staaltje logica:

Exegeten en historici (ja gooi ze maar op een hoop) geloven vrijwel allemaal dat Jezus geleefd heeft, dat hij volgelingen had, een Koninkrijk van God boodschap verkondigde en gekruisigd werd. En....  dat het graf leeg was.....  Vele vrienden en vijanden hebben beweerd dat ze hem (weer levend  en al) gezien hebben.

Nou denk ik ook wel dat de meeste historici geloven dat Jezus geleefd heeft en volgelingen heeft gehad. Ook die kruisiging is niet ondenkbaar, maar dat het graf leeg was is niet meer dan een interessante hypothese om te verklaren waarom men ging geloven dat hij was opgestaan. In de evangelieverslagen van zo’n 40 jaar later kom  je wel het gerucht tegen dat zijn lichaam  was weggehaald. Met zo’n verhaal kun je niet echt veel.

Dat vele vrienden en vijanden hebben beweerd dat ze hem gezien hebben, is een derde hands conclusie. De apostel Paulus zegt in een brief dat er wel meer dan 500  zijn geweest die hem weer levend hebben gezien.

In een rechtszaak zou de uitspraak van een getuige dat velen tegen hem gezegd hebben dat A op die avond niet op de plek van de moord was geweest, geen enkele waarde hebben zonder dat de betrokkenen dat zelf kwamen vertellen. Met die uitspraak van Paulus doen we ook niet veel.

En met Jezus zit je wel opgescheept met een onverdedigbaar scheppingsverhaal, steniging voor homoseksuelen en een ondergeschikte rol voor de vrouw. Contextuele verklaringen daarvoor zijn onverteerbaar.

Maar goed, zoals Emanuel ook al zei, is het wel fair om een verklaring te vragen en rechtvaardiging te eisen van een geloof dat je emotioneel bevredigt?

“Als er geen zin is, geen uiteindelijke betekenis, geen doel in de wereld meer, het enige dat je dan over houdt is het gezellig en fijn en leuk hebben en als dat dan wegvalt, ja dan zit je eigenlijk gelijk onthand.”

Misschien wel, maar toch, Jezus en Jehova zullen over een paar honderd jaar zeker in het Westen gaan behoren in het rijtje van Isis, Zeus, Jupiter, Wodan, Allah en anderen en wat moeten we dan? Zouden we nu al niet moeten zoeken naar een steekhoudender antwoord op ons verlangen naar zin en zingeving? Iets waar Darwin ook wel bij had willen slapen?